مزار شهربانوشهربانو دختر يزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی ایران، یکی از همسران امام حسین (علیه‌السلام) و مادر امام سجاد (علیه‌السلام) است. مزار این بانو در شمال غربی شهر موصل در کشور عراق، مقابل جامع نوری کبیر، واقع است. ۱ - موقعیت جغرافیاییزیارتگاهی، در محله منقوشه، در شمال غربی موصل، مقابل جامع نوری کبیر، واقع است و به «شهربانو» یا «شاه‌زنان»، همسر امام حسین (علیه‌السّلام) و مادر امام زین‌العابدین (علیه‌السّلام) منسوب است و به علت اینکه مادر نُه تن از امامان (علیهم‌السّلام) به شمار می‌آید، به «ام‌التسعه» شناخته می‌شود. ۲ - توصیف بناساختمان کوچک بقعه، سمت راست مسجد واقع شده و شمال رواق، دو اتاق متصل به هم است، اتاق اول، مربع‌شکل و به ابعاد هر ضلع، چهار متر است و در آن، چهار قبر قدیمی قرار دارد، بر یکی از این قبرها، سنگ قدیمی که از سنگ‌نوشته‌های قرن هشتم یا نهم هجری، حکایت دارد، به چشم می‌خورد که با اشکال هندسی و با خط ثلث ترکیبی، تزیین یافته است، اتاق دوم نیز به مساحت ۲۵ متر است و نزدیک به دو تا سه متر، از سطح صحن، پایین‌تر است، وسط آن، صندوق چوبی گهواره‌ای شکلی قرار دارد که از قبر ام‌التسعه، محافظت می‌کند و روی آن هم پارچه سبزرنگی، انداخته شده است. دیوار بقعه، نزدیک به یک متر، ضخامت دارد و بالای آن، گنبد عرقچینی به ارتفاع نزدیک به دو متر، قرار داده شده و با رنگ سفید، رنگ‌آمیزی شده است. قدمت بنا را مربوط به عصر ایلخانی می‌دانند. اتاق مرقد، با نقوش اسلیمی و آیات قرآن، تزیین یافته است و یک کتیبه تاریخی، بالای در ورودی اتاق مرقد، وجود دارد که متن آن، چنین است: «قد عمر هذا الضریح الشریف المعروف بشاه زنان.» در گذشته این مرقد، کنار یک مدرسه دینی، کنار مسجد جامع، واقع بوده است. [۱]
اکرم محمد یحیی، الاکتشافات الاثریة الجدیدة لاقدم المساجد الاسلامیة فی مدینة الموصل، صص۱۶۲- ۱۶۴.
[۲]
عامری، ثامر عبدالحسن، المراقد و المزارات فی العراق، صص۴۱۷ - ۴۱۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «مزار ام‌التسعه (شهربانو)»، ج۲، ص۳۶۸. رده‌های این صفحه : زیارتگاههای شهر موصل | مزار همسران امام حسین
|